Teologia rozróżnia sensus fidei fidelis, który odnosi się do osobistej postawy wierzącego oraz sensus fidei fidelium, który odnosi się do instynktu wiary samego Kościoła

Niezawodność Kościoła

Roberto de Mattei

Sensus fidei – zmysł wiary – to duchowa busola, którą ma się kierować ogół ludu Bożego, choćby nawet sternicy Nawy Piotrowej usiłowali zboczyć z kursu wyznaczonego przez Pana.

Obok dogmatów o prymacie biskupa Rzymu i o jego nieomylnym nauczaniu istnieje trzeci – dogmat o niezawodności Kościoła – niezdefiniowany jeszcze przez uroczyste Magisterium, choć w pewnym sensie stanowi on źródło dwóch pozostałych. Kościół przetrwa aż do końca czasów bez jakiejkolwiek zmiany dotyczącej jego istoty: dogmatów, sakramentów, sukcesji apostolskiej i hierarchii.

Niezawodność Kościoła jest prawdą wiary wyraźnie zawartą w Piśmie Świętym oraz nauczaną przez Magisterium zwyczajne. Obejmuje ona nieomylność nie tylko papieża, ale i całego Kościoła. Papież – przy zachowaniu pewnych warunków – jest nieomylny, lecz nie jest niezawodny. Kościół obejmujący papieża, biskupów i zwykłych wiernych jest nieomylny i niezawodny.

Połączenie nieomylności papieża z nieomylnością Kościoła jest zgodne z Tradycją. Zostało przeto potwierdzone przez Sobór Watykański I: Definiujemy jako dogmat objawiony przez Boga, że gdy biskup Rzymu przemawia ex cathedra, (…) dzięki opiece Bożej obiecanej mu w osobie św. Piotra, wyróżnia się tą nieomylnością, w jaką boski Zbawiciel zechciał wyposażyć swój Kościół dla definiowania nauki wiary lub moralności.

Jak tłumaczył ksiądz Brunero Gherardini, nie chodzi tutaj o dwie nieomylności, które się sumują lub wzajemnie znoszą, ale o jeden i ten sam charyzmat, prawowicie przynależący Kościołowi, papieżowi oraz biskupom traktowanym łącznie i wespół z papieżem. (…) Działa w chwili, kiedy Magisterium, ogłaszając prawdę chrześcijańską lub rozstrzygając ewentualne spory, pozostaje jako takowe wiernedepositum fidei (1 Tm 6, 20; 2 Tm 1, 4) lub odkrywa nowe aspekty do tej pory niezbadane.

Do nieomylności Kościoła odnoszą się teologowie, kiedy mówią o nieomylności in docendo oraz o nieomylności in credendo. Kościół składa się wszak z głoszących naukę (docens) i z nauczanych (discens). Jedynie Kościół docens jest powołany do nieomylnego nauczania prawdy objawionej, podczas gdy Kościół discens przyjmuje i zachowuje tę prawdę. Ale obok nieomylności w nauczaniu istnieje również nieomylność w wierzeniu, gdyż ani corpus docendi, obdarzony mocą nauczania całego Kościoła, ani ogół wiernych nie mogą się w wierze mylić.

Jeżeli wierni jako całość mogliby zbłądzić i uznawać za prawdę objawioną coś, co nią nie jest, oznaczałoby to zniweczenie obietnicy Bożej pomocy dla Kościoła. Święty Tomasz z Akwinu odnosi się do nieomylności Kościoła jako całości, gdy mówi: Niemożliwe jest, żeby osąd Kościoła powszechnego był błędny w kwestiach odnoszących się do wiary.

W Kościele istnieje tylko jedna nieomylność, będąca udziałem wszystkich jego członków w sposób organiczny i zróżnicowany: każdy wedle sprawowanego przez siebie urzędu kościelnego. Poszczególni chrześcijanie mogą błądzić w kwestiach dotyczących wiary, nawet jeśli piastują najwyższe funkcje kościelne, lecz Kościół jako taki jest w swej doktrynie zawsze nieskazitelny. Dlatego teologia rozróżnia sensus fidei fidelis, który odnosi się do osobistej postawy wierzącego oraz sensus fidei fidelium, który odnosi się do instynktu wiary samego Kościoła.

Read more: www.pch24.pl